Orientacja przestrzenna i komunikacja nie są dziś możliwe bez schematów, znaków i sygnałów. Podążając za stwierdzeniem Adriana Frutigera, autora jednej z moich ulubionych książek o języku, możemy zauważyć, że we współczesnym świecie niemożliwa byłaby komunikacja oparta jedynie na systemie językowym. Konieczne jest wprowadzanie coraz to nowszych form przekazu obrazowego, które stanowią doskonałe dopełnienie komunikatów „czysto językowych”. Związki pomiędzy pismem i obrazem są niezbędne do prawidłowej i szybkiej komunikacji.

Gra Gutenberga i fascynacja słowem pisanym

Gdy w Europie, w okresie średniowiecza, pismo zaczynało się dynamicznie rozwijać, powoli zapominano o pierwotnym znaczeniu obrazów, symboli i kolorów. Do tej pory, dzięki obrazom, ludzie mogli się za sobą skutecznie komunikować i przekazywać wiele istotnych informacji. W momencie nadejścia „ery Gutenberga” wystarczyła już tylko umiejętność posługiwania się alfabetem. Powszechność pisma przyczyniła się do stopniowego zapomnienia o bogactwie dawnych znaków i obrazków. Jednak proces komunikacji międzyludzkiej jest niezwykle złożony i niemożliwe jest by opierał się jedynie na przekazie, jaki niesie w sobie język. Związki pomiędzy pismem i obrazem stały się zdecydowanie silniejsze w momencie intensywnego rozwoju kulturowego.

Dla zatrzymania myśli oraz do przekazania informacji już od dawna nie wystarczają same znaki alfabetu. Jak już wcześniej napisałam, pismo wywodzi się bezpośrednio od rysunku. W każdej osobie posługującej się pismem, można odnaleźć rysownika. Na co dzień w znakach przedstawiających litery alfabetu, widzimy jedynie elementy systemu językowego. Jednak coraz częściej poszczególne litery lub ich grupy stają się samodzielnymi jednostkami o charakterze obrazowym. Przykładem mogą być stylizowane monogramy, które są skrótowym przedstawieniem inicjałów danej osoby. Graficy coraz częściej, bazując na znakach zaczerpniętych z alfabetu, tworzą coraz nowsze i oryginalniejsze formy. Stylizowane litery można znaleźć niemalże w każdej reklamie. Jest to konieczność, ponieważ ludzie przywiązują coraz większą wagę do szaty graficznej tekstów. Przy dużej ilości reklam, pojawiających się w prasie czy telewizji, tekst bez dodatkowych graficznych elementów nie byłby w stanie zatrzymać uwagi potencjalnego odbiorcy.

Dualizm komunikacyjny – bezpośrednie związki pomiędzy pismem i obrazem

Obecnie poszczególne znaki alfabetu przestają być już tylko elementami systemu językowego, zaczynają stawać się symbolami, które podświadomie odbieramy jako obrazy. Wielu z nas zdarza się „dorysowywać” różne graficzne elementy do znaków przedstawiających litery. Świadczy to o nierozerwalnym związku pomiędzy pismem i obrazem, który istnieje pomiędzy dwoma, na pozór odległymi światami. Adrian Frutiger w swojej książce Człowiek i jego znaki pisze: Podwójne znacznie obrazu sława może być wprowadzone w najrozmaitszy sposób. Najprostsza i niejednokrotnie najdosadniejsza metoda polega na zmienia porządku normalnego układu liter wewnątrz słowa. W niezwyczajnym ustawieniu znaków czytający odczuwa w pierwszej chwili coś obcego, potem jednak rozpoznaje zabawę i spostrzega metamorfozę pozwalającą literom stać się figurą. Wtedy staje się jasny związek treści z obrazem słowa, do którego jest przyzwyczajony.

Typografia w reklamie

Ten podwójny efekt jest często wykorzystywany we współczesnej reklamie. Z jednej strony odbiorca widzi realny obraz – z drugiej – abstrakcyjne znaki graficzne składające się na tekst. Coraz częściej zaczynamy postrzegać pismo w podobny sposób w jaki odbieramy obraz. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku zapamiętywania takich elementów jak np. logo firm. Niektóre firmy tak doskonale wykreowały swoje znaki handlowe, że przestaliśmy odbierać je jako elementy pisma. W naszym wyobrażeniu stały się one symbolami graficznymi. Idealnym przykładem takiego dualizmu jest znak firmowy Coca-Coli. Składa się on z wystylizowanych liter, o charakterystycznym kroju, zawsze w tej samej kolorystyce. Logotypy umieszczane są na wszystkich produktach tej firmy i są rozpoznawalne na całym świecie. Nie jest istotne w jakim języku sporządzony jest napis, bez znaczenia jest także typ alfabetu jaki wykorzystano – znak zawsze jest łatwy do rozpoznania.

Liternictwo

Jedną z dziedzin grafiki użytkowej, która zajmuje się praktycznym i estetycznym wykorzystaniem znaków pisarskich jest liternictwo. W odróżnieniu od typografii, która zajmuje się wyglądem liter i składaniem z nich całych tekstów, dziedzina ta skupia swoją uwagę na budowie poszczególnych znaków. Często dzięki liternictwu powstają niepowtarzalne znaki pisma, które tworzą unikatowe kompozycje. Litery przestają być wtedy tylko znakami określonego systemu, nabierają cech właściwych dla dzieł sztyki plastycznej, zbliżają się w swojej funkcji do obrazów. Takie innowacyjne podejście do pisma sprawia, że coraz częściej granica pomiędzy znakami alfabetu, a obrazami jest trudna do wyznaczenia.

Chcesz wiedzieć więcej o rozwoju pisma czy współczesnej typografii? Zapraszam Cię do przeczytanie kolejnych artykułów poświęconych tej tematyce:

• przydatne narzędzia do pracy z typografią
• pinterest – zainspiruj się do pracy z fontami
• kartki świąteczne – dla fanów typograficznych projektów
• jak dobrać czcionki na blogu lub w prezentacji
• początki pisma – od myśli do rysunku

 Podziel się wiedzą

Życzę Ci powodzenia w pracy! Mam nadzieję, że już wiesz jak ważna jest typografia na blogu i w prezentacji. Jeśli uważasz, że ten tekst może się komuś przydać, podziel się nim korzystając z przycisków poniżej (będę Ci za to bardzo wdzięczna:-)