Potrzeba komunikacji jest jedną z najbardziej pierwotnych cech społeczeństwa. Konieczność porozumiewania się i nieustanne próby ulepszania kontaktów międzyludzkich stały się dla większości cywilizacji jednym z najistotniejszych bodźców do rozwoju. Pierwotnie ludzie, chcąc przekazać swoje myśli, korzystali jedynie z nietrwałych form komunikacji, takich jak język mówiony. Nie dawał on jednak możliwości przekazywania myśli w czasie i przestrzeni.

Początki pisma pozwoliły ludziom na nowe trwożliwości. Pismo dało możliwość utrwalenia naszych myśli, przeżyć czy też odkryć. Bez względu na region i czas wynalezienia pisma, jego rola dla ludzkości jest ogromna i trudna do ocenienia. System pisma niewątpliwie przyczynił się do rozwoju naszej kultury oraz stał się bodźcem do dynamicznego rozwoju ludzkiej cywilizacji.

Prapismo – kto i kiedy wymyślił sposób na utrwalanie słów?

Pismo ma niezwykle złożoną historią, dlatego trudno jednoznacznie ocenić, która z historycznych form zapisu odegrała najistotniejszą rolę dla współczesnego języka. W każdym z omawianych systemów pojawiły się wspólne formy zapisu, podobne struktury gramatyczne i słowotwórcze, czy też pomysły na utrwalenie mowy. Jednak nie daje to podstawy do stwierdzenia, by kiedykolwiek istniało prapismo, będące początkiem dla innych języków. Z epoki lodowcowej, czyli ok. 60 000 tysięcy p.n.e., pochodzą rysunki naskalne, które możemy uznać za zwiastuny pisma, jednak nie powinniśmy ich traktować jak pisma, nawet obrazkowego. Prawdopodobnie były to pierwotne formy sztuki, mające na celu zaspokojenie naturalnych skłonności artystycznych bądź też pełniły rolę magiczną. Wątpliwe jest, by miały na celu utrwalenie mowy ludzkiej, prawdopodobnie wyrażały jedynie emocje i przeżycia.

Początki pisma i szukanie wspólnego pochodzenia

Wielokrotnie próbowano szukać wspólnego pochodzenia znaków. Nigdy jednak nie udało się jednoznacznie stwierdzić, by pisma wywodzące się z różnych kontynentów i kultur miały jakiekolwiek powiązania. W każdej cywilizacji pismo kształtowało się w inny, niepowtarzalny sposób, a znaki wykorzystywane do jego zapisu miały indywidualny charakter. Istnieją jednak pewne analogie zachodzące pomiędzy poszczególnymi elementami znaków elementarnych – zwłaszcza pomiędzy obrazkowymi przedstawieniami obiektów. Za przykład może posłużyć sposób przedstawiania w różnych kulturach postaci żeńskich i męskich, zwierząt i narzędzi. Prawdopodobnie we wszystkich częściach świata księżyc miał formę sierpca, góra kształt trójkąta, a woda była przedstawiana jako falista linia. Jednak te obserwacje nie pozwalają nam przyjąć, że istniało jedno prapismo. Dowodzi to jedynie, że bez względu na rodzaj cywilizacji, ludzie mieli podobny zmysł obserwacji i interpretacji poszczególnych zjawisk.

Ewolucja pisma

Niewątpliwie przed pismem wykształciła się mowa. Już pierwotni ludzie komunikowali się ze sobą za pomocą języka, dodatkowo wykorzystując mimikę i gesty. Gdy społeczeństwa pierwotne zaczynały się rozwijać, ludzie zaczęli poszukiwać form, w jakich mogliby utrwalić swoje doznania i myśli, przekazać je innym bądź uchronić przed zapomnieniem. Początkowo ludzie zaczęli wykorzystywać proste rysunki, zwane piktogramami, aby dzięki nim przekazywać innym informacje. Rysunki te były początkowo dość realistyczne, z czasem ulegały wielu uproszczeniom, dzięki którym łatwiej było zapisywać poszczególne elementy. Pismo przyjęło dwie drogi rozwoju: w zależności od kultury w jakiej się kształtowało, obrazki uległy przekształceniom, bądź pozostały w niezmienionej graficznie formie. Do pierwszej grupy możemy zaliczyć te pisma, które mimo upływu czasu, pozostały w stadium obrazków, choćby nawet stylizowanych. Doskonałym przykładem na to jest pismo chińskie, o którym będzie mowa w dalszej części pracy. Do drugiej grupy można zaliczyć pisma, które w początkowej fazie miały charakter obrazkowy, a w dalszym etapie przekształciły się w znaki czysto fonetyczne. Współcześnie większość systemów zapisu przyjęło właśnie ten kierunek rozwoju.